Kolejny post dotyczący pierwszych kroków w szachach. Tym razem skupimy się na podstawowych elementach taktycznych w rozgrywce. W tym artykule opiszemy zupełnie podstawowe zasady strategiczne tak, by żaden początkujący szachista nie poczuł się przytłoczony.
Pierwsze ruchy w rozgrywce szachowej
Istnieje wiele opisanych otwarć szachowych, jednak na samym początku nauki nie warto zaprzątać sobie nimi głowy. W późniejszym czasie ta wiedza będzie dla Ciebie znacznie łatwiejsza do przyswojenia. Na tym etapie warto znać ogólne cele poruszania pionkami. Podstawowymi z nich jest posiadanie jak największej ilości możliwości w następnych turach. Jak zauważysz na samym początku gry pionki blokują możliwość poruszania się figurom. Jedyną figurą jaką możesz ruszyć w pierwszym ruchu jest koń. Staraj się grać pionkami tak, by stworzyły jak najwięcej przestrzeni dla innych Twoich bierek, jednocześnie ustawiając pionki w tak zwanym “łańcuchu”. Łańcuch pionów powstaje gdy są nawzajem przez siebie bronione, czyli pola, na których stoją stykają się rogami. Zauważ, że wszystkie pionki zajmują wtedy jeden kolor, jest to więc otwarta droga dla gońca poruszającego się po drugim kolorze.
Łańcuch pionków
Zdobywania środka i przewaga pozycyjna
W szachach bardzo istotna jest kontrola środka planszy. Uniemożliwienie ustawienia tam figur przeciwnikowi daje znaczną przewagę pozycyjną. Wynika to z faktu, że figury znajdujące się w centrum zwykle posiadają szersze pole manewru i więcej pól jest dla nich dostępnych. Z tego powodu partie otwiera się najczęściej ruchem e4 lub d4. Popularne to są ruchy końmi Kc3 lub Kf3. Swego czasu w szachach były modne tak zwane gambity, czyli poświęcenie pionka we wstępnej fazie gry, skutkujące najczęściej zdobyciem środka lub innego rodzaju przewagi pozycyjnej.
Początek gry jest również dobrym czasem na rozwinięcie swoich pomniejszych figur, to jest konia i gońca. Możesz ich użyć do zwiększenia presji na centrum planszy lub do wyganiania figur przeciwnika. W niektórych sytuacjach również korzystne jest szachowanie króla przeciwnika. Przymusza się go wtedy do wykonania ruchu, którego wcale nie chciał wykonać lub do zaburzenia struktury jego pionów.
Jakich ruchów unikać na początku rozgrywki szachowej?
Wielu początkujących szachistów, nieznających ogólnych fundamentów szachowych, rozpoczyna partię od ruszeniem skrajnych pionków o dwa pola, czyli a4 lub h4. Celem tego jest jak najszybsze wprowadzenie do gry wieży poprzez kolejny ruch Wa3 lub odpowiednio Wh3. Jest to oczywisty błąd i nie należy tego robić. Wieża zaiste jest bardzo mocną figurą, jednak jej prawdziwa wartość uwydatniana jest dobiero w końcowej fazie gry, gdy nie powstrzymują jej zastępy pionków. Takie wysunięcie wieży ryzykuje szybką jej utratą, a nie daje wiele w zamian. Lepiej więc zostawić wieżę w spokoju przynajmniej przez kilka pierwszych ruchów, dodatkowym argumentem przemawiającym za nie ruszaniem wieży jest możliwość wykonania nią później roszady, która jest możliwa jedynie gdy wieża i król nie były wcześniej ruszane.
Z powyższego zdania wynika kolejny ruch, którego powinniśmy się wystrzegać. Pod żadnym pozorem nie powinno się na początku gry poruszać królem. Jedynym wyjątkiem od tego jest wspomniana roszada. Król nie wnosi żadnej wartości ofensywnej, a jego miejsce jest za innymi bierkami. Używając króla w początkowych ruchach nie tylko sprawiamy, że jest on bardziej wrażliwy na ataki przeciwnika, ale również pozbawiamy się tempa.
Ostatnim i raczej najmniej istotnym błędem o jakim chciałbym wspomnieć jest poruszanie się hetmanem. Choć wielu młodych stażem szachistów uwielbia się nim poruszać, to nie jest to zbyt efektywne. Korzyść z tego typu ruchów odniesiesz wyłącznie grając przeciwko mniej doświadczonym graczom. Z hetmanem sprawa ma się podobnie jak z wieżą, gdy większość pól zasłaniają mu pionki nie jest aż tak użyteczny. Do tego łatwo można wpaść w pułapkę przeciwnika i stracić swoją najcenniejszą figurę.
Powyższych rzeczy nauczyłem się empirycznie podczas swoich pierwszych turniejów szachowych, zarówno jako gracz je popełniający jak i wykorzystujący w przypadku popełnienia przez przeciwnika. Mam nadzieję, że te porady pozwolą wam uniknąć moich błędów!
